1.  บริเวณพื้นที่ปลูกสร้างอาคารควรกำจัดเศษไม้  กิ่งไม้  ตอไม้  หรือวัสดุอื่น ๆ  ที่จะเป็นแหล่งอาหารล่อใจให้ปลวกเข้ามาอาศัยอยู่กินภายใต้พื้นอาคารหรือบริเวณรอบ ๆ 

2.  หมั่นเคลื่อนย้ายจัดเก็บข้าวของเครื่องใช้ต่าง ๆ  ที่เก็บไว้เป็นระยะเวลานาน  เช่น  ในห้องเก็บของ  หรือห้องใต้บันได 

3.  หมั่นตรวจตราร่องรอยหรือเส้นทางการเข้าทำลายของปลวกที่จะเข้าสู่ตัวอาคารก่อนที่จะเกิดความเสียหายรุนแรงขึ้น  หากพบต้องดำเนินการพ่นสารเคมีโดยเร็ว 

ในการป้องกันการเข้าทำลายของปลวกใต้ดินเพื่อให้ได้ผลดีและมีประสิทธิภาพสูงควรปฏิบัติตามขั้นตอนดังต่อไปนี้  คือ 

1.  ใช้วัตถุอันตรายควบคุมปลวกฉีดพ่นหรือราดลงบนพื้นผิวดินภายใต้ตัวอาคารให้ทั่วในอัตราส่วนผสมตามความเข้มข้นที่กำหนด  5  ลิตรต่อทุก ๆ  1  ตารางเมตร  ก่อนปูพื้นหรือเทคอนกรีต  สำหรับแนวคานคอดินให้ขุดเป็นร่องกว้างประมาณ  15  เซนติเมตร  ลึกประมาณ  15-30  เซนติเมตร  ทั้งด้านในและด้านนอดแล้วจึงใช้ส่วนผสมตามความเข้มข้นที่กำหนดเทราดลงไปตามร่องนั้น  ในอัตราส่วนผสม  5  ลิตรต่อทุกความยาวร่อง  1  เมตร 

2.  ฉีดพ่นหรือราดวัตถุอันตรายซ้ำอีกครั้งหนึ่งภายหลังจากที่ทำการถมดินหรือ  ถมทรายแล้วอัดพื้นให้แน่นก่อนที่จะเทพื้นคอนกรีต 

3.  บริเวณรอบ ๆ  อาคาร  ควรฉีดหรือพ่นวัตถุอัตรายควบคุมปลวกเป็นแนวป้องกันรอบนอกอาคารอีกครั้งโดยใช้ส่วนผสมในอัตรา  5  ลิตรต่อทุกระยะ  1  ตารางเมตรโดยรอบอาคาร

ขั้นตอนนี้จะค่อนข้างยุ่งยากในการปฏิบัติมากกว่าการฉีดพ่นก่อนการปลูกสร้างอาคารมาก จำเป็นต้องมีผู้ชำนาญการโดยเฉพาะมาดำเนินการสำรวจการเข้าทำลายอย่างละเอียดถี่ถ้วน แล้ววางแผนวิธีการใช้วัตถุอันตรายในการควบคุมในแต่ละจุดให้ทั่วถึงอย่างมีประสิทธิภาพ แต่อย่างไรก็ตามในการฉีดพ่นในระยะหลังการปลูกสร้างนี้จะหวังผลเต็มที่ถึง 100% ไม่ได้ ทั้งนี้เนื่องจากลักษณะของโครงสร้างอาคารโดยทั่วไปมักมีจุดยากแก่การสำรวจ ซึ่งปลวกอาจจะหลบซ่อนอยู่ภายในส่วนใดส่วนหนึ่งของอาคารโดยที่เราสำรวจไม่พบ นอกจากนี้โครงสร้างของอาคารบางส่วนอาจเป็นอุปสรรคทำให้ไม่สามารถเข้าไปดำเนินการกำจัดในจุดที่จำเป็นก็ได้เช่นกัน

บริเวณขอบบัวของพื้นอาคารและพื้นไม้ปาร์เก้ โดยเฉพาะตามมุมห้องต่างๆ บริเวณพื้นใต้บันได ผนังอาคาร หลังตู้เก็บของ ห้องเก็บของที่ไม่มีการเคลื่อนย้ายเป็นเวลานานๆ 

บริเวณท่อระบายน้ำทิ้งและท่อสุขภัณฑ์ ซึ่งมักจะก่อผนังปิดหุ้มท่อไว้ เป็นจุดหนึ่งที่ปลวกทำทางเดินจากพื้นดินขึ้นไปตามของท่อ ในการใช้วัตถุอันตรายฉีดพ่นปลวกจำเป็นต้องมีการเจาะผนังช่องว่างดังกล่าวด้วยสว่านไฟฟ้า แล้วอัดวัตถุอันตรายเข้าไปเพื่อทำลายรังภายในไม่ให้ปลวกเข้าไปอาศัยหรือทำทางเดินขึ้นไปได้อีก 

บริเวณรอยแตกของเสาไม้ผนังหรือพื้นคอนกรีต จำเป็นต้องใช้เข็มฉีดยาอัดวัตถุอันตรายป้องกันกำจัดปลวกเข้าไปในแต่ละจุดเพื่อไม่ให้ปลวกแทรกผ่านเข้ามาได้ 

บริเวณคร่าวเพดานและฝาสองชั้นที่มักจะบุด้วยไม้อัดหรือใช้ไม้เนื้ออ่อนและมักจะถูกปลวกเข้าทำลายอยู่ภายใน หรือบางครั้งจะทำรังอาศัยอยู่ภายในช่องว่างของผนังดังกล่าว จุดเหล่านี้จำเป็นต้องใช้สว่านเจาะไม้เจาะเป็นรูทุกระยะ 1 ฟุต ตามแนวคร่าว เพื่อฉีดพ่นวัตถุอันตรายเข้าไปให้ทั่วถึง ในบางจุดอาจใช้วัตถุอันตรายชนิดผงโรยหรือฉีดพ่นได้ สำหรับการฉีดพ่นปลวกในโครงสร้างที่เป็นไม้นั้น หากใช้ตัวทำละลายที่เป็นน้ำมัน เช่น น้ำมันก๊าด หรือน้ำมันซักแห้งแทนน้ำจะช่วยให้การแพร่กระจายและการแทรกซึมของตัวยาเข้าไปในเน้อไม้เป็นไปได้ดีขึ้น 

พื้นล่างของอาคารที่เป็นคอนกรีต จำเป็นจะต้องใช้สว่านไฟฟ้าเจาะคอนกรีตขนาด 2.5 – 3 หุน เจาะพื้นอาคารให้ทะลุถึงพื้นดินโดยเฉพาะตามบริเวณขอบแนวคานคอดินทั้งด้านนอกด้านในและรอบๆ เสาโดยเว้นระยะห่างกันทุกๆ 1 เมตร และพื้นที่ภายใต้อาคารทั้งหมดในระยะทุกๆ 1 ตารางเมตร เพื่อฉีดพ่นหรืออัดวัตถุอันตรายลงไปในดินในอัตราส่วนผสม 5 ลิตร ต่อทุก ๆ  1 ตารางเมตร โดยอาจใช้อุปกรณ์เครื่องพ่นยาแรงสูงเพื่อความสะดวกรวดเร็วและการกระจายของวัตถุอันตรายได้อย่างสม่ำเสมอทั่วถึง ลักษณะของหัวฉีดที่ใช้พ่นนั้นจะต้องมีรูเปิด 4 รู เพื่อให้ส่วนผสมไหลออกมาได้รอบทิศทาง

        

วิธีหลัก ๆ  ที่เรานำมาใช้เพื่อควบคุมมด  มักจะประกอบด้วย 

1. การควบคุมโดยใช้หลักการทางด้านสุขาภิบาล  เนื่องจากมดต้องการอาหารและน้ำเพื่อการดำรงชีวิตเช่นเดียวกับสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ  ดังนั้นการที่มดเข้ามาในที่พักอาศัยของเราก็เพื่อเข้ามาหาอาหารและน้ำเพื่อนำกลับไปเลี้ยงแม่รัง  ตัวอ่อน  และมดงานที่ทำงานอยู่ในรังรวมทั้งเพื่อเลี้ยงตัวเอง  ดังนั้นถ้ามีอาหารและน้ำอย่างพอเพียงและต่อเนื่อง  ปริมาณของมดที่พบเข้ามาในบ้านก็จะมากขึ้นเรื่อย ๆ  จนอาจเข้ามาสร้างรังย่อยขึ้นในบ้านของเราได้  ซึ่งถ้าเป็นเช่นนั้นการป้องกันกำจัดก็จะทำได้ยากยิ่งขึ้น  ดังนั้นวิธีการที่สำคัญก็คือ  เราควรทำความสะอาดบ้านควบคุมแหล่งอาหาร  เก็บอาหารไว้ในที่ที่มดไม่สามารถเข้าไปได้  ดูแลไม่ให้มีเศษอาหารตกหล่นและหมั่นเก็บขยะทิ้งให้เรียบร้อย  การควบคุมโดยใช้หลักสุขาภิบาลนั้นควรกระทำอย่างสม่ำเสมอและต่อเนื่องจะสามารถลดปริมาณของมดลงได้เป็นอย่างดี 

2. การควบคุมโดยการทำลายรังที่อยู่อาศัยของมด  มดที่เราพบเห็นอยู่เสมอนั้นคือมดงาน  การควบคุมทำลายมดงานที่เราเห็นไม่ว่าจะโดยวิธีใดก็ตามจะให้ผลได้ในระดับหนึ่งในแง่ของการลดปริมาณของมด  แต่ถ้าเป็นไปได้โดยที่เราสามารถสำรวจให้พบรังของมดและทำลายมดได้ทั้งรังนั้นก็จะให้ผลดียิ่งขึ้น  แต่อย่างไรก็ตามการที่จะพบรังหลักของมดนั้นเป็นเรื่องยาก  สิ่งที่เราอาจจะทำได้ก็คือการสำรวจและการพบรังย่อยของมดที่กระจายอยุ่ภายในบ้านเรือนและดำเนินการกำจัดรังย่อย ๆ  เหล่านั้น  ในการตรมหารังของมดเราอาจสังเกตได้จากร่องรอยที่มดทิ้งไว้ซึ่งมดจะใช้ทางเดินซ้ำ ๆ  ในการเข้ามาหาอาหาร  บางครั้งเราอาจวางอาหารพวกน้ำตาลหรือโปรตีนเพื่อล่อให้มดเข้ามาซึ่งอาจจะต้องมีการทำซ้ำ ๆ  แล้วเราติดตามเพื่อค้นหารังของมดให้พบและทำลายรังเหล่านั้น 

3. การควบคุมโดยการปรับสภาพแวดล้อมของสถานที่  วิธีนี้จะเป็นการปรับปรุงสถานที่ไม่ให้มีความเหมาะสมที่มดจะเข้ามาสร้างรังย่อยภายในบ้านเรือน  เช่น  ถ้าพบรอยแตกหรือช่องทางเดินตามบ้านที่มดใช้เป็นทางเดินจากภายนอกเข้ามาในอาคารเพื่อหาอาหารและน้ำ  ให้ทำการอุดหรือปิดช่องทางเดินเหล่านั้น  อีกทั้งวิธีนี้จะเป็นผลดีช่วยป้องกันไม่ให้มดกลับเข้ามาได้อีกภายหลังที่เราได้ดำเนินการควบคุมมดนั้นแล้วด้วยวิธีการต่าง ๆ  เราควรหมั่นสอดส่องดูแลภายในบ้านเรือนไม่ให้มีที่เหมาะสมสำหรับมดใช้เป็นที่ทำรังย่อย  เช่น  ทำการซ่อมแซมรอยแตกของบ้านตามฝ้าเพดานหรือฝาหนัง  ไม่ควรปลูกต้นไม้ที่มีน้ำหวาน  (honeydew)  ไว้ใกล้บ้าน  เนื่องจากน้ำหวานชนิดนี้เป็นอาหารทางธรรมชาติของมดละเอียดบางชนิดอย่างหนึ่ง  ซึ่งเมื่อมดขึ้นมากินน้ำหวานบนต้นไม้ที่ปลูกอยู่ใกล้บ้านแล้ว  ต้นไม้นั้นจะเป็นทางให้มดเข้ามารบกวนหรือเข้ามาสร้างรังย่อยในบ้านเรือนได้

4. การควบคุมโดยการใช้วัตถุอันตราย  เป็นทางเลือกหนึ่งที่ต้องกระทำด้วยความระมัดระวังและรอบคอบ  เราจะใช้สารดังกล่าวก็ต่อเมื่อประชากรของแมลงนั้นมีจำนวนมากจนถึงระดับที่ก่อให้เกิดความเสียหายหรือเจ้าของบ้านไม่สามารถยอมรับได้  การพิจารณาเลือกชนิดของวัตถุอันตรายจะต้องเลือกใช้ตามสถานการณ์และสถานที่  รวมทั้งดูว่าเป็นการใช้เพื่อควบคุมมดในบ้านหรือนอกบ้าน  ซึ่งประเภทของวัตถุอันตรายก็จะต่างกันออกไปตามลักษณะของพิษตกค้าง  ในการเลือกใช้วัตถุอันตรายมีหลักการดังนี้ 

4.1  วัตถุอันตรายนั้นควรมีประสิทธิภาพสูง  ออกฤทธิ์เร็วต่อแมลงที่เราต้องการกำจัดโดยใช้ข้อมูลทางวิชาการประกอบการตัดสินใจ 

4.2  เป็นพิษต่ำต่อคนสัตว์อื่น ๆ และแมลงที่มีประโยชน์ เช่น แมลงศัตรูธรรมชาติโดยที่ควรมีค่า LD50 สูง

4.3  ต้องมีความคงตัวและสามารถตระเตรียมได้ง่าย 

4.4  ไม่ติดไฟง่ายและไม่มีกลิ่นเหม็น. 

4.5  ไม่มีคุณสมบัติกัดกร่อนและเปรอะเปื้อนหลังจากการใช้แล้ว 

4.6 รูปแบบของวัตถุอันตรายนั้น ต้องมีความเหมาะสมกับสถานที่ที่จะใช้  เช่นใช้ในบ้านหรือบริเวณนอกบ้านโดยจะพิจารณาจากการมีพิษตกค้างเป็นหลักด้วย 

4.7  ต้องใช้ตามความเข้มข้นที่เหมาะสมตามที่ฉลากแนะนำ 

4.8  มีการใช้เครื่องมือให้เหมาะสมกับรูปแบบของวัตถุอันตรายและใช้เครื่องมือให้ถูกวิธี

1.  การสำรวจตรวจสอบ  (Inspection)

การสำรวจสถานที่แบ่งออกเป็นการสำรวจก่อนการปฏิบัติงานและภายหลังการปฏิบัติงาน  ซึ่งการสำรวจทั้งสองขั้นตอน  ควรเป็นการสำรวจตามมาตรฐาน  “การสำรวจที่ละเอียดถ้วนทั่ว (A Thorough Survey)”  โดยมีชุดสวมใส่เพื่อการสำรวจโดยเฉพาะขณะปฏิบัติงาน  มีอุปกรณ์เพื่อความปลอดภัยที่จำเป็น  เช่น  ไฟฉาย  ไขควง  หลอดเก็บตัวอย่างแมลง  กระดานรองเขียนเพื่อจดบันทึก  เป็นต้น

เพื่อตรวจหาการมีอยู่ของแมลง  ชนิด  จำนวน  ความเสียหายจาการทำลายของแมลงสาบและจัดทำแผนผังของสถานที่ทั้งภายในและภายนอกตัวอาคาร  รวมทั้งสภาพแวดล้อมบริเวณใกล้เคียงโดยรอบที่จะส่งผลกระทบต่อการจัดการ  เช่น  แหล่งหลบซ่อนอาศัย  แหล่งอาหารและปัจจัยอื่น ๆ  ที่จะเอื้ออำนวยต่อการระบาด  เป็นต้น  พร้อมจัดทำรายงานผลการสำรวจ  (Survey Finding Report)  เพื่อนำเสนอลูกค้าพร้อมการเสนอราคาหรือเมื่อมีการตกลงทำสัญญาบริการ  รายงานดังกล่าวสามารถนำไปใช้ในการวางแผนการเข้าทำบริการโดยฝ่ายบริการหรือฝ่ายปฏิบัติการได้

เพื่อติดตามตรวจสอบผลของการทำบริการว่าแมลงลดลงหรือไม่เพียงใดจัดทำรายงานการติดตามผล  (Follow-up Inspection Report)  เพื่อลูกค้าทราบและเก็บบันทึกเพื่อการอ้างอิงและตรวจสอบ

2.  การควบคุมโดยวิธีกล  (Mechanical Control)

-  การใช้กาวดักแมลงสาบชนิดที่มีเหยื่อล่อ (Food Attractant)

-  การใช้กล่องดักจับแมลงสาบแบบต่าง ๆ (Trappinpg Station)

-  การใช้สารเพศล่อ (Sex Pheromone)

3.  การควบคุมโดยวิธีกายภาพ (Physical Control)

- สำรวจตรวจสอบวัสดุสิ่งของ สินค้า วัตถุดิบที่จะนำเข้ามาสู่อาคารว่ามีแมลงสาบเข้ามาสู่อาคารว่ามีแมลงสาบหรือไข่ของแมลงสาบติดเข้ามาด้วยหรือไม่

-  การใช้เครื่องดูดฝุ่นดูดจับแมลงสาบที่แหล่งหลบซ่อนหรือเมื่อพบเห็นตัว 

4.  โดยการใช้สารยับยั้งการเจริญเติบโต (Insect Growth Regulators)

สารยับยั้งการเจริญเติบโต ในปัจจุบันถูกนำมาใช้ในต่างประเทศเพื่อการจัดการแมลงอย่างแพร่หลาย และในเมื่องไทยก็มีการนำมาใช้นานแล้วเช่นกัน เพียงแต่ยังไม่เป็นที่รู้จักและได้รับการยอมรับเหมือนในต่างประเทศ IGR เป็นสารที่ออกฤทธิ์ช้าและให้ผลในระยะยาวสามารถกำจัดแมลงสาบได้ค่อนข้างครบถ้วยสมบูรณ์และมีความปลอดภัยสูง

5.  การจัดการโดยใช้วัตถุอันตราย 

การพิจารณานำวัตถุอันตรายมาใช้ในการกำจัดแมลงสาบควรเป็นทางเลือกสุดท้าย เมื่อการใช้มาตรการอื่น ๆ โดยการไม่ใช้วัตถุอันตรายไม่บังเกิดผลแล้วเท่านั้น แม้กระนั้นก็ยังต้องตั้งอยู่บนหลักเกณฑ์การพิจารณาและการดำเนินการด้วยความละเอียดรอบคอบ 

6.  รูปแบบวัตถุอันตรายและสถานที่ใช้ทำบริการ

 แบบฝุ่น (Dust) ควรพิจารณาเลือกใช้ในบริเวณที่ไม่สามารถฉีดพ่นวัตถุอันตรายได้ เช่น บริเวณแผงสวิทซ์ไฟ ปลั๊กไฟ เครื่องจักรหรืออุปกรณ์ไฟฟ้าต่าง ๆ

แบบเหยื่อ  (Bait) ควรใช้ภายหลังการฉีดพ่นแมลงสาบส่วนใหญ่หมดไปแล้วหรือใช้ในบริเวณที่มีปริมาณแมลงสาบไม่ซุกชุมมากนัก

แมบบน้ำ  (Liquid Spray) ใช้ฉีดพ่นบริเวณแหล่งหลบซ่อนอาศัยและแหล่งอาหารของแมลงสาบ วัตถุประสงค์เพื่อให้แมลงสาบตายทันทีและหรือเพื่อให้มีฤทธิ์ตกค้างได้เป็นระยะเวลานาน

7.  วิธีการทำบริการ

 การวางแผนการทำบริการ ควรจัดทำตารางการวางแผนการทำบริการโดยกำหนดวิธีการและความถี่ห่างในการทำบริการให้เหมาะสมกับลักษณะสถานที่รับบริการ ทั้งนี้เพื่อเป็นการนำวัตถุอันตรายมาใช้เท่าที่มีความจำเป็นและมีการสลับสับเปลี่ยนวัตถุอันตรายและรูแบบการทำบริการอยู่ในตัวอย่างเบ็ดเสร็จ เพื่อป้องกันแมลงที่อาจสร้างความด้านทานต่อวัตถุอันตรายรูปแบบของแผนกการทำบริการ (Treatment Plan) อาจจัดทำเป็นรายไตรมาส ตามตัวอย่างในภาคผนวกที่ ก็ได้

การทำบริการ เพ่อให้ฝ่ายปฏิบัตการหรือฝ่ายบริการทราบถึงรายละเอียดของวิธีการทำบริการ ตลอดจนวัตถุอันตรายที่ใช้ในการจัดการแมลงาสบให้เป็นไปตามความเหมาะสม หรือข้อตกลงของแต่ละสถานที่รับบริการ จึงควรจัดทำ “รายละเอียดการทำบริการ (Treatment Details)” แนบไว้กับการ์ดบริการด้วย ตามตัวอย่างในภาคผนวกที่

การฉีดพ่นวัตถุอันตราย อาจแบ่งหรือแยกเป็นการฉีดพ่นภายในตัวอาคารและภายนอกตัวอาคาร ทั้งนั้เพื่อที่จะได้สารมารถกำหนดความถี่ห่างและวัตถุอันตรายที่ใช้แตกต่างกันออกไปได้ หากกำหนดการทำบริการเป็นรูปแบบขงอไตรมาสบริการการฉีดพ่นในเดือนที่ 1 ของพื้นที่ภายในจะเป็นการทำบริการใหญ่และ ละเอียดกว่าในเดือนที่ 3 ของแต่ละไตรมาส ซึ่งเป็นการฉีดพ่นเฉพาะจุด (Spot Treatment) เท่าที่เห็นสมควร ในขณะที่การทำบริการพื้นที่ภายนอกตัวอาคารจะเป็นการฉีดพ่นใหญ่และละเอียดเหมือน ๆ กันทุกเดือน

การใช้เหยื่อเหลวสำเร็จรูป (Bait Gel) ปกติจะนำมาใช้เพี่อเสริมบริการทั้งที่การใช้ Gel แต่เพียงอย่างเดียว ก็สามารถจัดการแมลงสาบได้อย่างเบ็ดเสร็จเด็ดขาด ในบางลักษณะสถานที่บริการ Gel สามารถนำไปใช้ทำบริการในจุดซึ่งไม่สะดวกหรือไม่ปลอดภัยที่จะทำการฉีดพ่นวัตถุอันตรายหรือใช้แบบฝุ่น (Dust) ได้ เช่น ที่อุปกรณ์ปรุงอาหาร เครื่องชงกาแฟ เครื่องแฟกซ์ โทรศัพท์ เป็นต้น หากกำหนดรูปแบบการทำบริการเป็นรายไตรมาส ก็อาจนำ Gel มาใช้เสริมเฉพาะจุดในทุก ๆ เดือนที่ 2 ของแต่ละไตรมาสได้ ทั้งนี้เพื่อเปลี่ยรูปแบบของวัตถุอันตรายที่ใช้และลักษณะการทำบริการเพื่อป้องกันปัญหาแมลงสร้างความต้านทานวัตถุอันตราย

การพ่นหมอกควัน (Fogging)  อย่างเดียวสามารถกำจัดแมลงสาบได้หากเป็นพื้นที่ปิด เช่น ห้องเก็บของ โกดังหรือคลังสินค้าขนาดเล็กเป็นต้น แต่ต้องใช้วัตถุอันตรายที่ออกฤทธิ์เร็วและสามารถขับไล่แมลงให้ออกจากที่หลบซ่อนได้และเน้นพ่นเข้าไปตามซอก มุม ใต้ช้นวาง หรือกองหีบห่อสินค้า หลังจากนั้นทำการปิดประตูหน้าต่างอบเอาไว้ ส่วนในการจัดการแมลงสาบตามท่อหรือรางระบายน้ำจำเป็นต้องมีการฉีดเคลือบวัตถุอันตรายเอาไว้ตรงปากช่อง ร่องหรือขอบฝาท่อเอาไว้ก่อน หลังจากนั้นจึงทำการพ่นหมอกควันเข้าไปให้หนาแน่น ควันจะขับไล่และผลักด้นแมลงสาบให้หนีขึ้นมาถูกต้องสัมผัสกับวัตถุอันตรายที่ฉีดเคลือบเอาไว้

1.  การจัดการแหล่งเพาะพันธุ์ 

แหล่งเพาะพันธุ์ของยุงแต่ละชนิดแตกต่างกัน ต้องมีความรู้เกี่ยวกับชีววิทยาและนิเวศวิทยาของยุงที่ต้องการกำจัด ดังนี้ 

1.1  ยุงลาย เพาะพันธุ์ในภาชนะขังน้ำ เช่น โอ่งใส่น้ำดื่ม น้ำใช้ บ่อคอนกรีตขังน้ำในห้องน้ำ แจกันภาชนะใส่ต้นไม้น้ำ การจัดการาต้องเป็นการหาวิธีป้องกันไม่ให้ภาชนะดังกล่าวเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ เช่น ปิดฝาภาชนะให้มิชิดด้วยผ้า ตาข่าย หรืออลูมิเนียมหรือแผ่นโลหะ ทำความสะอาดขัดล้างโอ่ง ระบายน้ำทิ้งเปลี่ยนน้ำในแจกันทุก 4-5 วัน ในกรณีของภาชนะที่ไม่ได้ใช้ประโยชน์ เช่น ยางรถยนต์เก่า โอ่ง อ่างแตก ควรแนะนำให้กำจัดทิ้งไปหรือนำไปดัดแปลงใช้ให้เกิดประโชยน์อื่น เช่น นำไปใส่ดินปลูกพืชสวนครัว เป็นต้น สำหรับแหล่งเพาะพันธุ์ในธรรมชาติ เช่น โพรงไม้ กาบใบพืช กระบอกไม้ไผ่ สามารถป้องกันไม่ให้เป็นแหล่งเพาะพันธุ์โดยใส่ดินหรือทรายหรืออุดด้วยซีเมนต์หรือฉีดพ่นสารกำจัดลูกน้ำซึ่งอาจใช้สารเคมีหรือสารชีวภาพ 

2.  วิธีการจัดการดับวัสดุที่ไม่ใช้แล้ว เช่น ขวด กระป๋อง โอ่งแตก ไหแตก ถังพลาสติกชำรุด ยางรถยนต์ กะลามะพร้าว เปลือกทุเรียน ถ้วยยางพาราเก่า ๆ เป็นต้น ดังนี้

-  ฝัง เผาทำลายหรือเก็บรวบรวมในถงนำไปทำรองเท้ายาง ถังน้ำ ถังขยะหรือนำไปหลอมกับมาใช้ใหม่ 

-  ยางรถยนต์เก่าอาจนำไปปลูกต้นไม้หรือนำไปทำแนวกั้นดินป้องกันการถูกคลื่นเซาะทำลาย 

-  กะลามะพร้าว เปลือกทุเรียนนำไปใช้เป็นเชื้อเพลิง 

-  เรือบดเล็กหรือเรือชำรุดให้คว่ำไว้เมื่อไม่ใช้งาน 

1.2  ยุงรำคาญ  เพาะพันธุ์อยู่ในท่อระบายน้ำ  แหล่งน้ำขังที่มีมลภาวะสูง  การจัดการปรับสภาพแวดล้อมเพื่อไม่ให้เป็นแหล่งเพาะพันธุ์ทำได้หลายวิธี  เช่น

-  การเก็บขยะในแหล่งน้ำขัง เพื่อจะได้ไม่เป็นอาหารของลูกน้ำและเป็นท่อหลบซ่อนของลูกน้ำ จากการสังเกตพบว่าแอ่งน้ำขังหรือคลองที่ไม่มีขยะลอยอยู่ในน้ำจะไม่ค่อยมีลูกน้ำยุงรำคาญเพราะไม่มีแหล่งเกาะพักของลูกน้ำไม่มีร่มเงา 

-  การกำจัดต้นหญ้าที่อยู่ริมขอบบ่อ 

-  การทำให้ทางระบายน้ำไหลได้สะดวก เพราะยุงรำคาญชอบอาศัยในแหล่งน้ำขังหรือน้ำนิ่ง ซึ่งมีเศษขยะลอยอยู่บนผิวน้ำ 

-  การถมหรือระบายน้ำออกของแหล่งน้ำที่ไม่จำเป็นเพื่อลดแหล่งเพพันธุ์ให้น้อยลง 

1.3  ยุงก้นปล่อง  พาหะโรคมาลาเรียมีแหล่งเพาะพันธุ์ตามลำธาร  บ่อพลอยแองหินแองดิน คลองชลประทาน  สามารถปรับเปลี่ยนสภาพแวดลั้อมให้ไม่เหมาะสมโดยการกลบถมปรับปรุงความเร็วของกระแสน้ำเพื่อรบกวนการวางไข่ของยุงลุทำให้ไข่ยุงกระทบกระเทือน จัดการถางวัชพืชริมลำธาร ลดร่มเงาและแหล่งเกาะพัก 

1.4  ยุงพาหะโรคเท้าช้าง  มีแหล่งเพาะพันธุ์ตามป่าพรุ แหล่งน้ำที่มีพืชน้ำฉะนั้นการจัดการกับแหล่งเพาะพันธุ์ทำได้โดยกลบถมหรือทำลายวัชพืช

3.  การควบคุมโดยใช้วิธีทางชีววิทยา 

การนำสิ่งมีชิวิตตามธรรมชาติมาควบคุมพาหะให้ได้ผลน้ำ ต้องมีปริมาณมากพอที่จะควบคุมประชากรยุงพาหะได้ สามารถหาได้ในท้องถิ่นและไม่เป็นอันตรายต่อสิ่งมีชีวิตอื่นตลอดจนสิ่งแวดล้อม เช่น การให้ปลากินลูกน้ำ ตัวห้ำ หนอดพยาธิ เชื้อรา แบคทีเรีย โปรโตซัว ไวรัส 

4.  การลดการสัมผัสระหว่างคนและยุงพาหะ 

เช่น การใช้มุ้ง การสวมเสื้อมิดชิด การใช้สามทาป้องกันยุง การใช้ยาจุดกันยุง การใช้มุ้งลวด 

5.  การควบคุมโดยวิธีทางพันธุกรรม

เช่น ทำให้โครโมโซมของยุงพาหนะเปลี่ยนไปไม่สามารถนำเชื้อได้ ทำให้ยุงปํนหมันโดยใช้กัมมันตรังสีหรือใช้วัตถุอันตราย 

6.  การควบคุมโดยใช้วัตถุอันตราย 

การใช้มาตรการควบคุมโดยใช้วัตถุอันตรายนี้ จะต้องมีการวางแผนอย่างรัดกุมโดยอาศัยความรู้ทางชีวนิสัยของยุงพาหะ ระบาดวิทยาของโรค ความเป็นพิษของวัตถุอันตรายต่อมนุษย์และราคาของวัตถุอันตรายเป็นองค์ประกอบที่สำคัญ เนื่องจากวัตถุอันตรายที่นำมาใช้อย่างปลอดภัยในทางสาธารณสุขนั้นมีจำนวนไม่มากนัก โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่นำมาใช้พ่นชนิดมีฤทธิ์ตกค้างหรือนำมาใช้ติดต่อกันระยะเวลายาวนานทางการเกษตรซึ่งอาจทำให้ยหุงพาหะเกิดความต้านทานต่อสารนั้ได้ ดังนั้นการควบคุมยุงพาหะโดยการใช้วัตถุอันตรายจึงควรใช้ร่วมกับมตรการอื่น